Ναρκισσιστικες προσωπικοτητες και η σχεση μαζι τους

Ώς ναρκισσιστικές προσωπικότητες περιγράφονται άνθρωποι οι οποίοι επιδιώκουν να κερδίζουν όλο το ενδιαφέρον του περιβάλλοντος τους πάνω τους. Η απόκτηση και διατήρηση της εξουσίας τόσο στις καταστάσεις όσο και στις σχέσεις είναι αυτοσκοπός. Δυσκολεύονται να διαχειριστούν οποιαδήποτε κριτική και συχνά απαντούν σε αυτήν με κακεντρεχή σχόλια τα οποία πολλές φορές είναι άκρως προσβλητικά για τον συνομιλήτη. Βγάζουν την εικόνα ανθρώπου σκληρού, κυνικού, με έλλειψη ενσυναίθησης και αδιαφορία για τα συναισθήματα και την πορεία ζωής των άλλων αφού τα θεωρούν επουσιώδη.

Να τους πλησιάσεις σε συναισθηματικό και πνευματικό επίπεδο αποτελεί πρόκληση. Γι’αυτό και οι σχέσεις που δημιουργούν, ακολουθούν το μοτίβο αφέντη-δούλου. Σπάνια θα αναζητήσουν θεραπεία, καθώς γι’αυτούς δεν τίθεται θέμα κάποιας δυσλειτουργίας αλλά οποιοδήποτε πρόβλημα στις συναστροφές έχει πάντα τις ρίζες του στους άλλους. Άνθρωποι, οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται να δεσμεύσουν την ελευθερία τους και δεν σχετίζονται μαζί τους ή εγκαταλείπουν γρήγορα την σχέση,  ενισχύουν την αίσθηση δυσπιστίας και ανωτερότητας τους.

Τους συναντάμε συχνά άραγε στην ζωή μας ή συναντάμε ανθρώπους με ναρκισσιστικά σημεία και διάφορες διαβαθμίσεις της έντασης των σημείων αυτών; Πόσα από αυτά τα χαρακτηριστικά θα μπορούσε ο καθένας μας να έχει και να μην τα αντιλαμβάνεται; Πόσο επιθυμεί να έχει τον έλεγχο των καταστάσεων και την επίτευξη των στόχων του ως απόλυτο ζητούμενο παραγνωρίζοντας συχνά τις επιθυμίες των ανθρώπων δίπλα του;

Πόσο επίπονη μπορεί να είναι, όμως, η σχέση με κάποιον που παρουσίαζει πολλά σημεία ναρκισσιστικής προσωπικότητας; Πόση δυσφορία προκαλείται στους ανθρώπους που συναναστρέφονται μαζί τους; Πόση δυσκολία υπάρχει στο να φύγει κάποιος από μια τέτοια σχέση;

Άνθρωποι με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά φροντίζουν ώστε η εξουσία τους να είναι πολύ καλά περιχαρακωμένη ώστε να μην μπορεί κάποιος εύκολα να αποδεσμευτεί από την σχέση μαζί τους. Η ενοχοποίηση των ανθρώπων αναφορικά με τα κέρδη που απολαμβάνουν μένοντας στην σχέση είναι η κυρίαρχη συμπεριφορά που πολλές φορές φτάνει και στον συναισθηματικό εκβιασμό με συνεπακόλουθο της αίσθηση αβοήθητου εκ μέρους του άλλου. Ενώ την ίδια στιγμή η διάλυση μιας σχέσης εκ μέρους τους γίνεται χωρίς ιδιαίτερη σκέψη καθώς απλά δεν εξυπηρετεί πλέον τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε.

Σε αυτές τις σχέσεις, αυτό που εξετάζεται δεν είναι μόνο τα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά του ενός αλλά και τα χαρακτηριστικά του συντρόφου που τον οδήγησαν στο να σχετιστεί με έναν τέτοιον άνθρωπο. Δουλεύονται ταυτόχρονα, τόσο η συμμετοχή στην δυσλειτουργία όσο και η επιθυμία για μια ισότιμη σχέση. Η απελευθέρωση από τα δυναμικά του θύματος συγχρόνως με την αξιοποίηση της ελευθερίας προς όφελος του ατόμου.

Οι προκλήσεις είναι πολλές, καθώς οι αξίες ως προς τον αυτονόητο σεβασμό απέναντι στον εαυτό και στους άλλους, η εμπιστοσύνη προς τον κόσμο και δει τους ανθρώπους επιλογής μας, η αγάπη με την έννοια του δοσίματος άνευ όρων, η γνώση της συμμετοχής στην αλληλεπίδραση μαθαίνονται εξαρχής, όσο δουλεύονται τα βιώματα που οδήγησαν στην έλλειψη αυτοαξίας, αίσθησης ανικανοποίητου και θυματοποίησης. Η επιθυμία για ισότιμες σχέσεις βασισμένες στον αμοιβαίο σεβασμό και ικανοποίηση γίνεται το κίνητρο για την αλλαγή. Ο πόνος που αναβιώνεται σταματά να προκαλεί απλή δυσφορία και αισθήματα θλίψης αλλά μετουσιώνεται σε θυμό ο οποίος μπορεί να αποτελέσει κινητήριο δύναμη για ξεμπλοκάρισμα. Οι ενοχές αρχίζουν να εκλογικεύονται και οι εικόνες να συγκεράζονται σε μια ενιαία πραγματικότητα η οποία εμπεριέχει την ευθύνη όλων των εμπλεκόμενων.