Μονοπάτια Αυτογνωσίας

Η διαδικασία μάθησης συντελείται μέσα από πολύπλοκα μονοπάτια. Πώς η πληροφορία που δεχόμαστε καταλήγει σε κεκτημένη γνώση; Από τί εξαρτάται η ποιότητα της αποκτηθείσας γνώσης; Πόσο και για πόσο θα είναι διαθέσιμη και αξιοποιήσιμη της στην πραγματική ζωή; Όταν αναλογιστούμε πόση γνώση κατέχουμε για επιστημονικά ή πρακτικά ζητήματα και εν συνεχεία την συγκρίνουμε με αυτή που νομίζουμε ότι κατέχουμε, ενδέχεται να ανακαλύψουμε μια μεγάλη ψαλίδα ανάμεσα στην αντικειμενική και την υποκειμενική γνώση. Και αυτό γιατί η ποιότητα της γνώσης και η προσβασιμότητα που έχουμε σε αυτή, έχει άμεση σχέση με τον βαθμό της εν γένει συνειδητότητας μας.

Η μαθησιακή αξιολόγηση ενός μαθητή βασίζεται στο τί γνωρίζει και έχει ήδη κατανοήσει. Αν η διεργασία της κατανόησης και αφομοίωσης δεν συμπεριλαμβάνεται στην διεργασία της μάθησης τότε η γνώση καταλήγει να μην είναι αξιοποιήσιμη για περαιτέρω εμπλουτισμό και χρήση. Και όλα είναι πιο εύκολα όταν προς αξιολόγηση έχουμε μετρήσιμα μεγέθη. Τί γίνεται όμως όταν αγγίξουμε την υποκειμενικότητα των εμπειριών και των συναισθημάτων; Είναι τότε, που η αντικειμενικοποίηση αποκτά άλλη διάσταση. Μία προσωπική διάσταση καθώς το λογικό χάνει την ισχύ του και η κρίση επιδέχεται φιλτραρίσματα άγνωστα στο συνειδητό μας.

Είναι εκεί όπου η λογική του ενός προσκρούει στη λογική του άλλου και η αμφισβήτηση του εαυτού γίνεται μονόδρομος αν δεν αμφισβητηθεί η διεργασία της μέχρι τώρα κατανόησης και αφομοίωσης του εσωτερικού και εξωτερικού μας κόσμου.

Σε μια εποχή όπου η ελευθερία θεωρείται δικαίωμα, οι άνθρωποι που νιώθουν εγκλωβισμένοι αυξάνονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Άνθρωποι που παλεύουν να γνωρίσουν τα γιατί και τα πώς τους και αδυνατούν να καταλάβουν ότι οι απαντήσεις αυτές έχουν νόημα μόνο αν αποφασίσουν να τις αξιοποιήσουν για την καλυτέρευση της δικής τους ζωής. Απαντήσεις που μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση και αγαλλίαση μόνο αν γίνονται συνειδητές μέσα σε μια διαδικασία αλλαγής. Αλλιώς η αυτογνωσία κινδυνεύει να γίνει άλλοθι στασιμότητας και ενοχοποίησης τρίτων για την προσωπική δυστυχία. Να δημιουργήσει περισσότερα αδιέξοδα παρά πόρτες ελευθερίας. Να κατασκευάσει λογικά επιχειρήματα ανικανότητας αντί για ευκαιρίες ανάδειξης ικανοτήτων.

Άραγε πότε είμαστε δεκτικοί στη μάθηση; Όταν αυτή, έχει να μας προσφέρει κάτι ή όταν πρόκειται για μια εισροή πληροφοριών άνευ νοήματος για εμάς; Όταν αισθανόμαστε ασφαλείς να αμφισβητήσουμε ή όταν θα πρέπει την γνώση που θα αποκτήσουμε να την δομήσουμε στα μέχρι τώρα ‘αδιαμφισβήτητα’ συμπεράσματα μας; Αν οποιαδήποτε ανακάλυψη για τον εαυτό μας, για τον τρόπο που δρούμε και σχετιζόμαστε, περιορίζεται στο ‘τώρα ξέρω γιατί δρω και αισθάνομαι έτσι’, τότε στερούμε εμείς οι ίδιοι πλέον αυτό που στερηθήκαμε κάποτε ως παιδιά. Τότε γινόμαστε ίδιοι με αυτό που θυμώνουμε. Τότε μένουμε για πάντα παιδιά φυλακισμένα σε σώματα και υποχρεώσεις ενηλίκων. Και τότε επαναλαμβάνουμε μια ιστορία που δεν είναι δική μας.