Αυτοεκτιμηση, η ματια στον εαυτο.. Ο ρολος της ψυχοθεραπειας

Η αυτοεκτίμηση αποτελεί τον τρόπο αντίληψης του εαυτού, των ικανοτήτων, των δυσκολιών, της ψυχικής ανθεκτικότητας, της δυνατότητας θέασης μιας ολοκληρωμένης εικόνας εαυτού.

Άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση προσφεύγουν συχνά στους οικείους τους αποζητώντας την επιβεβαίωση, κάνουν σχέσεις που τους ενισχύουν την κακή εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους, προκαλούν βλέμματα υποτιμητικά ή παρηγορητικά. Ένας φαύλος κύκλος δημιουργείται και η έξοδος φαίνεται να μην υπάρχει καθώς οι συμβουλές περιορίζονται στο ‘αγάπησε λίγο τον εαυτό σου’, ‘τα καταφέρνεις μια χαρά, γιατί δεν το καταλαβαίνεις’. Οι επόμενες σχέσεις θα είναι αρχικά στηριγμένες στην τόνωση της αυτοεκτίμησης, αλλά γρήγορα θα την υπονομεύσουν αφού δεν θα στηρίζονται στην αυτογνωσία αλλά στην επιβεβαίωση μιας ψευδούς εικόνας εαυτού.

Αναζητώντας τις ρίζες

Καθώς κανένας άνθρωπος δεν γεννήθηκε με χαμηλή αυτοεκτίμηση, η αναζήτηση των μοτίβων που οδήγησαν στον κατακερματισμό της ενιαίας εικόνας εαυτού με αποτέλεσμα την έλλειψη αυτοεκτίμησης γυρνάει τον άνθρωπο πίσω, τότε που ξεκίνησε να διαμορφώνει τον τρόπο που βλέπει τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του. Στις πατρικές οικογένειες αυτών των ανθρώπων, εντοπίζονται ποικίλα μοτίβα επικοινωνίας όπως δυσλειτουργικοί ρόλοι (παιδί σύντροφος, αποδιοπομπαίος τράγος, κα), άκαμπτοι κανόνες (υπερβολική αυστηρότητα, κανόνες ίδιοι σε διαφορετικές εξελικτικές φάσεις), συναισθηματική παραμέληση (απορριπτική συμπεριφορά γονέων, έλλειψη διαλόγου/ συζήτησης, κα) ή το ακριβώς αντίθετο της, υπερπροστασία ( στέρηση της δυνατότητας του παιδιού να πειραματιστεί, να μάθει τις ικανότητες και τις δυσκολίες του, να εκτεθεί στο περιβάλλον και να αποκτήσει ψυχικά αντισώματα).

Μέσα στην εξέλιξη του, η κάθε νεοαποκτηθείσα δεξιότητα δεν καταγράφεται, τα όρια των δυνατοτήτων έχουν μπει χαμηλά με κάποιες εξάρσεις ψευδούς έπαρσης, η αναποφασιστικότητα και αναβλητικότητα ορίζουν την ζωή, ενώ οι συναισθηματικές διακυμάνσεις είναι έντονες και οι επιλογές ανθρώπων γίνονται με κριτήρια που δεν ικανοποιούν τις βαθύτερες επιθυμίες.

Ο ρόλος του ψυχοθεραπευτή είναι να βοηθήσει στην συνένωση όλων των επιμέρους εικόνων που έχει ο άνθρωπος για τον εαυτό του, ώστε να δημιουργηθεί μια ενιαία εικόνα εαυτού η οποία θα μπορεί να εμπεριέξει όλα τα χαρακτηριστικά του, τόσο τα καλά όσο και τα δύσκολα. Μέσα από αυτή την διαδικασία, δεν κερδίζεται η αυτοεκτίμηση, αλλά η γνώση εαυτού. Κερδίζεται ο σεβασμός απέναντι στην πορεία του μέχρι το σήμερα, καθώς επεξεργάζεται το εδώ και τώρα του όχι αποκομμένο από τα βαρίδια του παρελθόντος αλλά γνωρίζοντας τα, κατανοώντας τα και μεταβολίζοντας τα σε κινητήρια δύναμη αλλαγής.